Chim dồng dộc. Tranh xé dán giấy của Trần Thị Kim Phú (phu nhân Đinh Tấn Phước).
Bìa tập thơ “Chạm Bóng”, Đinh Tấn Phước, Giải thưởng Thơ, LH các hội Văn học-Nghệ thuật VN 2009.
Gặp gỡ ở Sa Kì với Đinh Tấn Phước (áo đen ngồi giữa) và Nguyễn Minh Châu (áo da bìa phải).
Chim dồng dộc làm tổ màu vàng vắt vẻo trên ngọn tre. "Chim dồng dộc" cũng là tựa một bài thơ của Đinh Tấn Phước. Nhân duyên đưa tôi vừa gặp mà đã thân thiết ngay với Phước là những người bạn liệt sĩ. Những dòng tâm sự của tôi khi viết “Hải Đội Hoàng Sa” nhắc đến Trịnh Thúc Doanh, một bạn Trỗi K5 đã tan hết mình vào nước sông Thạch Hãn, như khơi ngay đúng mạch tâm tình anh mang nặng nhiều năm nay về Trần Ngọc Hải bạn anh, người cũng đã tan hết mình vào đất Tịnh Kỳ, Quảng Ngãi.
Trần Ngọc Hải là con trai duy nhất của một chiến sĩ Ba Tơ. Cha đi tập kết, mẹ bỏ đi lấy chồng xứ khác. Bạn thơ ấu cùng lớn lên bên giòng sông Kinh, Phước và Hải chia tay nhau ở lứa tuổi 13-15, “đứa giao liên đứa du kích làng xa/bỏ tổ chim treo/đọt tre ngà/ở lại...”. Rồi Hải hy sinh, tan hết mình cùng một trái bom napal mà chưa kịp thực hiện mơ ước gặp lại người cha. Ngày hòa bình, Phước đi tìm những gì còn sót lại của bạn. Người cha tập kết vẫn chung thủy, sau 1975 trở về quê hương trong cô đơn, sống trong cái khó khăn cùng cực của những năm đầu sau chiến tranh rồi mất do bệnh tâm thần. Nền đất nhà xưa vườn xưa nay chia làm 6 mảnh cho người khác vì anh chẳng còn lại họ hàng gì. Ngoài một chiếc am nhỏ còn lại trong một góc vườn, không có một chút gì khác ghi lại dấu tích của Hải và gia đình, dòng họ của anh trên đời.
“Ở chốn ấy
Bạn một mình
Trong như thủy tinh
Chẳng một bia
Không lời xưng tụng
Không chìa tay xin hạnh phúc bao giờ...”
Phước dẫn tôi đến nghĩa trang liệt sĩ Tịnh Kỳ khi trời đã tối, cổng nghĩa trang đã đóng. Không có Trần Hải trong đó.
Phước đưa tôi coi những tờ đơn của anh gửi các cấp thẩm quyền yêu cầu cho bạn anh một tấm bia. Không, chỉ là yêu cầu khắc tên anh vào tấm bia chung ghi tên tất cả những liệt sĩ nguyên quán Tịnh Khê mà thôi. Một tờ đơn được trả lời: “Đề nghị UBND Huyện Sơn Tịnh quan tâm chỉ đạo thực hiện, thông báo kết quả giải quyết chậm nhất là trước ngày 25/01/2010”. Ngày cuối năm 2010 đã đến... Chưa có Trần Hải trong đó.
“Trở lại bờ tre thưa
Lòng thấy buồn như đất
Tưởng một bóng ma trưa
Mà bầu bạn
Những đọt tre
Cứ quất vào gió
Quất vào ước mơ và hoài bão
Những tổ chim cứ treo ngược trên trời
Ơi tổ chim dồng dộc trên cao...”
Ngay sau khi gặp Phước và nghe câu chuyện về chim dồng dộc của anh, tôi biết là mình lại mang thêm một món nợ nữa phải trả. Tôi sẽ phải viết một cái gì đó cho Trần Ngọc Hải. Nhưng thật ra là viết cho chính mình, cho Phước, cho chúng ta đừng quên những gì đã tan loãng trên quê hương trong cuộc chiến tranh mấy mươi năm trước.
