Đầu xuân- tìm hiểu võ thuật thế giới

Đầu xuân, khắp đất nước đang diễn ra các lễ hội với rất nhiều những trò chơi, đám rước, biểu diễn văn nghệ cũng như hội vật, hội đấu võ khá hấp dẫn, chúng ta cùng tìm hiểu thêm về một môn võ đang thịnh hành trên thế giới.

Mixed martial arts (M.M.A) – Võ tổng hợp

Tên gọi khác: MMA, Vale Tudo, No holds barred (NHB)

Trọng tâm: nhiều loại khác nhau

Độ khắc nghiệt: giao tiếp toàn diện

Thể thao Olympic: Không

Mixed martial arts (MMA) –' Võ tổng hợp' là môn thể thao chiến đấu giao tiếp toàn diện, cho phép sử dụng rộng rãi nhiều kỹ thuật chiến đấu. Nó là sự pha trộn của võ thuật truyền thống và không truyền thống từ các nền võ thuật khác nhau đều có thể được đem ra sử dụng trong cuộc đấu. Luật lệ cho phép dụng đòn đánh và các kỹ thuật neo giữ (striking and grappling), cả lúc đứng hay nằm. Cuộc thi cũng cho phép các võ sĩ từ các tầng lớp khác biệt được cạnh tranh. Giới hạn cũng có thể được sử dụng, ít phù hợp hơn, để mô tả phong cách võ thuật lai tạp. Nói tóm lại MMA là một môn võ tạp pí lù, cho phép chắt lọc tinh hoa các miếng đánh từ các  môn võ của các môn phái khác nhau trên thế giới, không loại trừ môn cẩu xực của võ châu Á. Võ bóp dái của chị em hay Món 'hấp tinh đại pháp' của võ thuật Kim Dung.

Logo của Cúp Vô địch Võ đỉnh cao

Võ tổng hợp hiện đại bắt đầu phát triển ở Mỹ năm 1993 với sự thành lập Ultimate Fighting Championship (Cúp vô địch đấu võ đỉnh cao). Ban đầu được dựa trên cơ sở sự phát hiện môn võ thuật hiệu quả nhất cho các tình huống chiến đấu thực, các đấu thủ thuộc nhiều môn võ khác nhau đọ sức chống lại đối thủ với sự tối thiểu các luật lệ an toàn. 

Trong thập kỷ sau, các nhà sáng lập MMA đã thêm vào nhiều luật lệ với mục đích tăng cường sự an toàn cho các đấu thủ và xúc tiến xu hướng chấp nhận của một môn thể thao. Cái tên mixed martial arts được đặt ra bởi một trong những người phát triển các luật lệ đó – Jeff Blatnick, một cựu đô vật Greco-Roman (người Hy Lạp lai Ý) từng đoạt huy chương vàng Olympic. Theo những thay đổi đó, môn thể thao đã gia tăng tầm phổ biến với cách thức bán vé xem trình diễn, đi tới cạnh tranh cùng quyền Anh và vật chuyên nghiệp.

Lịch sử

Trước hiện đại

 Sự kiện về trận đánh sớm nhất được ghi nhận trong tài liệu, có tổ chức, có luật lệ tối thiểu, là môn Pankration của Hi Lạp cổ đại, được mở đầu tại Thế vận hội Olympic năm 648 trước Công Nguyên. Pankration sau đó truyền cảm hứng cho những môn bạo lực hơn là Etruscan và Roman pancratium, một sự kiện đã được trình diễn ở đấu trường Coloseum Roman. Thậm chí đến tận thời Early Middle Ages (Một giai đoạn trong lịch sử châu Âu tiếp sau sự sụp đổ của đế chế Tây Roman, kéo dài khoảng 5 thế kỷ từ năm 500 tới 1000 sau Công Nguyên), các bức tượng được đem trình diện tại Rome và các thành phố khác để tôn vinh các võ sỹ pankratiasts thành Rome.

Theo các tài liệu để lại, các sự kiện No-holds-barred  diễn ra cuối thập niên 1800 khi các đô vật tiêu biểu cho các phong cách đánh, bao gồm các kiểu khác nhau của catch wrestling (vật kiểu vồ, chộp lấy), Greco-Roman wrestling (vật kiểu Hi Lạp-La Mã) và nhiều kiểu khác gặp trong các cuộc đấu và các trận chiến thách thức khắp châu Âu. Ở Mỹ, cuộc chạm trán trọng đại đầu tiên giữa một võ sĩ Quyền Anh và một đô vật diễn ra nnăm 1887 khi John L. Sullivan, lúc ấy là quán quân quyền Anh thế giới hạng nặng, vào sới đấu với huấn luyện viên của anh ta William Muldoon, vô địch vật Greco-Roman, và đã bị ném phịch xuống thảm trong vòng hai phút.

Cuộc chạm trán công khai thứ hai xảy ra cuối thập niên 1890, khi quán quân quyền Anh hạng nặng tương lai Bob Fitzsimmons nhận lời thách đấu của quán quân vật Greco-Roman châu Âu Ernest Roeber. Theo ghi chép, Roeber bị gãy xương gò má trong lần đó, nhưng đã ném được Fitzsimmons xuống sàn, nơi anh ta dùng đòn khóa cánh tay và bắt võ sĩ quyền Anh phải quy phục. Ở châu Âu, vào khoảng thế kỷ 19, đô vật người Ý Giovanni Raicevich, lành nghề với vật Greco-Roman đã đánh bại Akitaro Ono, một võ sĩ hạng nặng người Nhật tinh thông Jujutsu, Judo và Sumo, vật anh ta xuống thảm bằng đòn vác lên vai quăng bằng một tay.

Năm 1936, đối thủ quyền Anh hạng nặng Kingfish Levinsky và đô vật chuyên nghiệp kỳ cựu Ray Steele cạnh tranh trong một trận đấu hỗn hợp và Steele đã chiến thắng trong còng 35 giây. Một ví dụ khác của võ tổng hợp chiến đấu là môn võ của Bartitsu, sáng lập năm 1899 ở Luân Đôn, là môn võ đầu tiên được biết đến có sự kết hợp giữa phong cách chiến đấu của châu Á và châu Âu, chứng kiến các trận đấu phong cách MMA khắp nước Anh, đọ sức giữa các quán quân Nhật Bản và châu Âu chống lại các hình mẫu của các phong cách vật châu Âu.

Các trận đấu với phong cách hỗn hợp như quyền Anh đấu Jujutsu đã trở thành hình thức giải trí phổ cập khắp châu Âu, Nhật Bản và các nước ven Thái Bình Dương suốt những năm đầu thập niên 1900. Ở Nhật, các trận đấu này cũng được biết đến với tên merikan, từ tiếng lóng Nhật có nghĩa “đánh kiểu Mỹ” (“American [fighting]“). Các trận đấu Merikan với nhiều luật lệ bao gồm điểm phân xử, cú đánh hay nhất trong ba đòn vật hay knockdown, và chiến thắng qua cú hạ đo ván hoặc sự quy phục (chịu thua).

Vật chuyên nghiệp mất hẳn sau Thế chiến thứ Nhất, và đã hồi sinh thành hai dòng: “shoot“, các võ sĩ thực sự cạnh, và “show,” phát triển thành vật chuyên nghiệp hiện đại. 

Vào cuối thập niên 1960 và đầu 1960 khái niệm về kết hợp các yếu tố thuộc nhiều loại võ đã được phổ biến ở Mỹ bởi Lý Tiểu Long thông qua phương pháp và triết lý của Triệt Quyền Đạo. Lý tin rằng”võ sĩ giỏi nhất không phải một người chơi quyền Anh, Karate hay Judo. Người giỏi nhất là người có thể thích nghi với mọi cách thức.” Năm2004, chủ tịch UFC Dana White đã gọi Lý là “cha đẻ của võ tổng hợp”.

Hiện đại

Lịch sử của thi đấu MMA hiện đại có thể tìm thấy trong các trận đấu với phong cách hỗn hợp ở khắp châu Âu, Nhật Bản và các quốc gia ven Thái Bình Dương trong suốt những năm đầu thập niên 1900; các trận đấu Vale tudo của gia đình Gracie ở Brazil bắt đầu từ những năm 1920; và các trận đấu võ tổng hợp đầu tiên (được gọi là Kangkutougi ở Nhật) được đăng cai tổ chức bởi Antonio Inoki rại Nhật Bản thập kỷ 1970.

Môn thể thao đã đi tới sự trình làng quốc tế và mở rộng công khai tại Mỹ năm 1993, khi võ sĩ Jiu-Jitsu Brazil Royce Gracie đã thuân lợi thắng trận đầu tiên tại cúp UFC, chinh phục ba người thách thức chỉ trong 5 phút, khuấy động một cuộc cách mạng trong làng võ thuật. Trong khi chờ đợi ở Nhật để tiếp tục quan tâm tới kết quả thể thao trong sự thành lập của giải đấu niềm kiêu hãnh (Pride Fighting Championships) vào năm 1997.

Chuyển biến đưa tới sự thành lập của UFC và Pride bắt nguồn từ 2 tiểu văn hóa được kết hợp với nhau .

Đầu tiên là các trận thi đấu Vale tudo ở Brazil, tiếp đến là các cuộc biểu diễn vật Nhật Bản (Japanese shoot wrestling shows). Vale tudo bắt đầu từ thập kỷ 1920 với lời thách thức Gracie (“Gracie challenge”) được tuyên bố bởi Carlos Gracie và Hélio Gracie, được gìn giữ về sau bởi các con cháu nhà Gracie. Tại Nhật Bản những năm 1970, một loạt các trận đấu võ tổng hợp được tổ chức bởi Antonio Inoki, cựu ngôi sao của môn vật chuyên ngiepj Nhật Bản mới (New Japan Pro Wrestling); nó thúc đẩy phong trào shoot-style (phong cách chiến đấu thực sự) trong vật chuyên nghiệp Nhật Bản, cuối cùng đưa đến sự thành lập các tổ chức võ tổng hợp đầu tiên , như Shooto thành lập năm 1985….

Tháng 11 năm 2005 với sự công nhận hiệu lực của nó như một bài kiểm tra Quân đội Mỹ bắt đầu chấp thuận võ tổng hợp với Cúp vô địch Quân đội (Army Combatives Championships) hàng năm lần đầu tiên được phát triển bởi Trường võ bị quân đội Mỹ.

Môn thể thao đạt tới đỉnh điểm tính phổ biến tại Bắc Mỹ trong trận đấu giữa quán quân UFC hạng nhẹ Chuck Liddell và cựu quán quân Tito Ortiz tháng 12/2006, cạnh tranh số vé PPV bán ra với một trong những trận đấu quyền Anh lớn nhất mọi thời đại, đưa tổng thu nhập PPV của UFC 2006 vượt trội so với các tăng trưởng trong lịch sử. Năm 2007, Zuffa LLC, chủ nhân sáng lập của UFC MMA, đã mua chi nhánh cạnh tranh là MMA Pride FC của Nhật Bản, hợp nhất các võ sĩ hợp đồng dưới một xúc tiến và so sánh tương tự với sự họp nhất trong môn thể thao khác, như là AFL-NFL trong bóng đã Mỹ.

Sự phát triển của các võ sĩ

Như là kết quả của sự ra tăng số lượng các đấu sĩ, các trại huấn luyện, chia sẻ thông tin và môn Kinesiology hiện đại, sự hiểu biết về hiệu lực trong trận đấu của nhiều chiến thuật được cải thiện rất lớn. Nhà bình luận UFC Joe Rogan công nhận võ thuật đã phát triển trong 10 năm quanh thời điểm 1993 nhiều hơn trong 700 năm trước đó.

Chiến đấu trên mặt đất là một phầnbản chất của môn thể thao

Những năm đầu của môn thể thao chứng kiến nhiều phong cách truyền thống khác nhau – mọi thứ từ Sumotới kickboxing – nhưng sự phát triển liên tiếp của môn thể thao nàycũng chứng kiến nhiều phong cách tỏ ra không hiệu quả, trong khi các phong cách khác chứng minh được sự thành công của chính bản thân chúng.

Đầu thập kỷ 1990, 3 môn đã kiên trì chống giữ cho hiệu quả của nó trong cạnh tranh: Jiu-jitsu Brazil, vật nghiệp dư (amateur wrestling) và vật quy phục (submission wrestling). Điều này có thể quy vào một phần trong tầm quan trọng trong phong cách vật ghì giữ của các phong cách trên, dường như xứng đáng với sự khan hiếm các trận đấu võ tổng hợp trước những năm đầu thập kỷ 90, từ những thành phần chưa có tên tuổi đến hầu hết những người tập các môn dùng kỹ thuật đòn đánh. Các võ sĩ đã kết hợp vật nghiệp sư với kỹ thuật tấn công đã tìm được thành công trong trong tư thế đứngtrong trận đánh, trong khi những người nghiên cứu Jiu-jitsu Brazil lại có tiến bộ rõ rệt trong tư thế đấu mặt đất: chúng xa lại với vật quy phục đã chứng minh không sẵn sàng đối phó với các kỹ thuật quy phục.

Các luật lệ

Một võ sĩ quấn tay trước khi đeo găng.Luật lệ của các trận đấu võ tổng hợp hiện đại đã thay đổi đáng kể từ những ngày đầu của môn Vale tudo, vật theo kiểu “shoot” của Nhật Bản và UFC 1, thậm chí hơn nữa từ phong cách lịch sử pankration. Như sự nhận thức về các kỹ thuật chiến đấu truyền bá trong các võ sĩ và khán giả, trở nên rõ ràng hệ thống các luật thiểu số ban đầu cần thiết phải được sửa đổi. Động cơ chính của các thay đổi là sự bảo vệ sức khỏe cho các võ sĩ, mong muốn bỏ quên bức tranh về các trận đấu “man rợ, không luật lệ, đánh đến chết”, và được nhìn nhận như một môn thể thao.

Luật lệ mới bao hàm sự đưa vào các hạng cân, như hiểu biết về việc xem xét các mở rộng, sự khác hạng cân trở thành một nhân tố quan trọng. Có 9 hạng cân khác nhau, gồm hạng ruồi ( dưới 125lbs,/ 57 kg), hạng gà (126-135 lbs/ 61 kg), hạng lông (136-145 lbs/ 66 kg), hạng nhẹ (146-155 lbs/ 70 kg), hạng bán trung (156-170 lbs/ 77 kg), hạng trung (171-185 lbs/ 84 kg), hạng vừa (186-205 lbs/ 93 kg), hạng nặng (206-265 lbs/ 120 kg), và một số tổ chức thậm chí còng tiếp tục có thêm hạng siêu nặng với mức cân trên 265 lbs.

Chiến thắng

Chiến thắng trong một trận đấu bình thường giành được bởi quyết định của trọng tài sau lượng thời gian được phân bố đã trôi qua, một sự đình chiến bởi trọng tài (ví dụ khi đấu thủ không còn sáng suốt để tự vệ) hoặc của bác sĩ (vì có tổn thương), một sự quy phục bởi một võ sĩ đầu hàng, hoặc bị đo ván.

Đo ván (Knockout – KO): ngay sau khi một võ sĩ bất tỉnh vì đòn đánh, đối thủ của anh ta được công khai là người thắng cuộc. Theo luật MMA, trận đánh được dừng lại để ngăn chặn sự gia tăng tổ thương của võ sĩ bị bất tỉnh.

Sự quy phục: một võ sĩ có thể thừ nhân thất bại trong thời gian trận đánh bằng cách:

 Vỗ lên người đối phương hoặc lên sàn, thảm.

 Thông báo bằng miệng, cầu xin bằng miệng.

Đo ván về kỹ thuật ( Technical Knockout – TKO)

 Sự đình chỉ của trọng tài: trọng tài có thể dừng trận đấu đang tiếp diễn nếu:

 Một võ sĩ dành ưu thế vượt trội tại điểm đối phương không thể sáng suốt tự vệ và gây tổn thương lớn.

 Một võ sĩ bất tỉnh sau sự quy phục hoặc do đòn đánh.

 Một võ sĩ bị thương tổn nghiêm trọng như bị rách da thịt hay gãy xương.

Sự đình chỉ do bác sĩ: trọng tài sẽ kêu không tính giờ nếu khả năng một võ sĩ có thể tiếp tục đang trong nghi vấn, kết quả của các tổn thương rõ rệt, như các vết rách lớn. Bác sĩ quyền Anh sẽ kiểm tra võ sĩ và dừng trận đấu nếu thấy rằng võ sĩ không thể tiếp tục đấu một cách an toàn, sự biểu diễn đối thủ thắng cuộc. Tuy nhiên, hoặc là truất quyền thi đấu hoặc không có trận đấu khác được đưa ra thay thế.

(Nguồn Tham khảo: thieulamnamphai)